Wiosna zbliża się małymi kroczkami. Widoczne są już jej pierwsze oznaki: kwitnąca leszczyna czy ożywienie wśród niektórych gatunków ptaków. W kuchni jeszcze nie czas na nowalijki, chyba że te z importu. Zdecydowanie lepiej poczekać na nasze, rodzime produkty. Przedwiośnie to czas, by do domowych posiłków wykorzystać zapasy zgromadzone jesienią: grzyby, kiszonki czy warzywa korzeniowe.

Kurczak w miodzie

Składniki: kurczak lub części (skrzydełka, podudzia), 2 cytryny, 0,5 szklanki płynnego miodu, 1 łyżeczka suszonego rozmarynu, łyżka oleju, sól, pieprz, sezam.

Wykonanie: kurczaka umyć, osuszyć, natrzeć solą, pieprzem i rozmarynem. Sparzyć cytryny. Skórkę zetrzeć, sok wycisnąć. Sok wymieszać z połową skórki i miodem. Kurczaka ułożyć w naczyniu i zalać sosem. Przykryć i wstawić do lodówki na kilka godzin, najlepiej na całą noc, kilka razy obracając mięso. Po tym czasie wyjąć kurczaka z zalewy, przełożyć na blachę i piec w 180°C lub smażyć na patelni. Co jakiś czas polewać resztą zalewy i obracać. Udekorować cytryną i sezamem.

Placki z kurczaka

Składniki: 1 podwójna pierś z kurczaka, 1 cebula lub szczypior, 0,5 czerwonej papryki, 2 łyżki majonezu, 2 łyżki mąki, 1 łyżka bułki tartej, 1 jajko, sól, świeżo zmielony pieprz.

Wykonanie: mięso umyć, osuszyć, drobno posiekać (nie mielić). Cebulę lub szczypior i paprykę drobno pokroić. Wymieszać z mięsem. Dodać majonez, jajko, sól i pieprz. Wstawić do lodówki na min. 1 godz. lub dłużej. Po tym czasie dodać mąkę i bułkę tartą. Łyżką nakładać na rozgrzany tłuszcz, formować placki. Smażyć na rumiano z obu stron.

Sałatka warstwowa z kalafiorem

Składniki: sałata lub kapusta pekińska, świeży ogórek, 3 strąki kolorowej papryki, pęczek rzodkiewki, szczypior, koper, 3–4 pomidory, 3 jajka ugotowane na twardo, zblanszowany kalafior.

Sos: majonez, łyżka musztardy, sól, pieprz, śmietana 12% do rozrzedzenia.

Wykonanie: sałatę/kapustę umyć, pokroić i ułożyć na dnie naczynia (nie solić). Ogórka, rzodkiewki, paprykę pokroić w sporą kostkę, przyprawić solą i pieprzem, ułożyć na sałacie/kapuście, posypać szczypiorem. Następnie ułożyć kalafiora, a między różyczki włożyć cząstki pomidora. Na koniec dodać pokrojone w ćwiartki jajka. Przyprawić solą i pieprzem. Składniki sosu wymieszać i polać sałatkę. Posypać koprem. Sałatki nie mieszać, najlepiej smakuje jak trochę postoi.

Kaszotto z grzybami leśnymi

Składniki: 400 g grzybów leśnych lub pieczarek, 1 cebula, 1 marchew, 2–3 ząbki czosnku, 1 łyżka oleju, 2 łyżki masła, 50 ml śmietany kremówki, sól, pieprz, majeranek, suszony tymianek, 100 g świeżego szpinaku, 250 g kaszy pęczak.

Wykonanie: kaszę gotujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu, można dodać pół kostki rosołowej i liść laurowy. Grzyby oczyścić i pokroić w plastry, cebulę i marchew w kostkę. Na patelni podgrzać 1 łyżkę masła i olej, zeszklić cebulę. Dorzucić przeciśnięty przez praskę czosnek, grzyby i marchew. Smażyć ok. 7–10 minut. Dodać zioła, doprawić solą i pieprzem. Wlać śmietankę i dodać resztę masła. Dusić aż sos trochę zgęstnieje. Dodać szpinak i chwilę smażyć. Na koniec wymieszać z kaszą. Podawać od razu po przygotowaniu.

Bułeczki z kiszoną kapustą

Składniki: 25 dag kiszonej kapusty, 0,5 kg mąki, 0,5 kostki świeżych drożdży lub 7 g suszonych, 1 łyżka cukru, 250 ml mleka o temperaturze pokojowej, 1 cebula szalotka, 3 plastry szynki (opcjonalnie), 1 łyżka masła, sól, pieprz, majeranek.

Wykonanie: dno tortownicy wyłożyć papierem do pieczenia. Szalotkę obrać, drobno posiekać. Szynkę pokroić w kostkę. Cebulę zeszklić na maśle. Dodać pokrojoną kapustę, dusić 15 minut. Dorzucić szynkę i jeszcze chwilę dusić. Doprawić solą, pieprzem i majerankiem. Drożdże rozpuścić w niewielkiej ilości mleka z cukrem. Do mąki dodać resztę mleka, drożdże i kapustę. Zagnieść ciasto. Odstawić do wyrośnięcia w ciepłe miejsce. Piekarnik rozgrzać do 200°C. Z ciasta formować małe bułeczki i układać ciasno, jedna obok drugiej. Piec 40–45 minut na środkowej półce piekarnika z funkcją góra-dół, do zrumienienia. Są idealne do gulaszu.

Czekoladowe ciasto z burakiem

Składniki: 35 dag ugotowanych buraków, 300 ml oleju, 5 jajek, 28 dag mąki, 3 łyżeczki proszku do pieczenia, 10 dag kakao, 20 dag cukru (lub mniej), 1 łyżka przyprawy korzennej (lub sam cynamon, wedle uznania), szczypta soli, bułka tarta i masło do formy.

Wykonanie: piekarnik rozgrzać do 180°C, przygotować formę. Buraki pokroić na kawałki i zmiksować z olejem. Nie przerywając miksowania dodawać stopniowo jajka. Miksować do połączenia składników. Mąkę przesiać z kakao i proszkiem do pieczenia. Dodać cukier, sól i przyprawę korzenną. Do masy buraczanej dodawać stopniowo suche składniki, miksując na niskich obrotach. Ciasto przelać do formy i piec z funkcją góra-dół przez ok. 60–75 minut, do tzw.: suchego patyczka. Ciasto przestudzić w formie.

„Sernik” jogurtowy

Składniki: 800 g jogurtu greckiego, 5 średnich jajek, 4 łyżki mąki ziemniaczanej, ¾ szklanki cukru, 60 g rozpuszczonego masła.

Spód: 8–12 herbatników, 40 g masła (można też zrobić bez spodu). Wszystkie składniki o temperaturze pokojowej.

Wykonanie: piekarnik rozgrzać do 150°C. Ciastka pokruszyć i połączyć z masłem, wyłożyć dno blachy. Białka oddzielić od żółtek, umieścić w szklanej misce. Połączyć jogurty, żółtka, mąkę i rozpuszczone masło. Białka ubić na sztywną pianę, pod koniec dodając po trochu cukier. Ubijać 3 minuty. Pianę dodawać partiami do masy jogurtowej, delikatnie mieszając szpatułką. Piec w kąpieli wodnej przez 70 minut. Po tym czasie, ciasto zostawić jeszcze w piekarniku przez 20 minut. Studzić w piekarniku z delikatnie uchylonymi drzwiczkami, przez ok. 20 minut. Wyjąć, wystudzić, polać polewą czekoladową i posypać prażonymi migdałami lub orzechami.

Przepisy wybrała i fot.: Milena Gawrońska, KPODR

Opracowano na podstawie:

– praktykulinarny.com,

– lawendowy-dom.com.pl,

– kuchnia-marty.pl,

– aniagotuje.pl,

– „Piękno i pasje”, 2014.

Piramida żywienia i aktywności fizycznej, cóż to takiego? To nic innego jak graficzne przedstawienie zalecanego przez specjalistów sposobu odżywiania i zdrowego stylu życia. Dzięki ilustracjom łatwiej możemy zapamiętać i wcielić w życie jej zasady. Piramida jest skierowana do osób zdrowych.

W Polsce piramidę żywieniową opracowują eksperci z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. Ostatnia aktualizacja miała miejsce w 2016 roku.

Źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, IŹŹ, 2019, (oprac. pod kier. prof. M. Jarosza)

Jak ją interpretować? Czytamy od dołu, kierując się ku górze. Zasada jest taka, im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.

Podstawą piramidy żywieniowej jest aktywność fizyczna, którą powinniśmy uprawiać przez co najmniej 45–60 minut dziennie. „Ruch to zdrowie” czy „w zdrowym ciele, zdrowy duch” – to fajnie brzmiące hasła. Ale czy znajdują odzwierciedlenie w naszym życiu? Niestety coraz mniej swojego czasu poświęcamy na codzienną aktywność fizyczną. Nadmiar obowiązków powoduje, że po intensywnym dniu nie mamy ochoty na dodatkowy wysiłek. Marzymy o tym, żeby odpocząć. Ale ruch zbawiennie oddziałuje na nasz organizm. Utrzymuje w kondycji układ kostny i mięśniowy, reguluje ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, dotlenia komórki, poprawia trawienie i jakość snu, zmniejsza stres. Lista pozytywów jest długa, żebyśmy tylko chcieli wcielić je w życie.

Kolejny poziom zajmują warzywa i owoce. Powinny być podstawą naszego pożywienia. Rekomenduje się 5 porcji warzyw i owoców w ciągu dnia, z czego 3 powinny stanowić jarzyny. A jak jest w rzeczywistości? Najczęściej są najmniejszą częścią posiłku albo wcale ich nie ma. Ogólnie wiadomo, jak trudno jest zachęcić dzieci do jedzenia warzyw. Gdy marudzą, szybko się zniechęcamy i odpuszczamy. Sama mam dwójkę dzieci i wiem, że nie jest to łatwe. Często wymaga to od nas (rodziców) wielu prób i sztuczek, by jarzyny stały się dla naszych pociech atrakcyjne. Dzieci przez pierwsze 3 lata życia nabierają nawyków żywieniowych i to od nas dorosłych zależy, co w tym czasie będzie często gościć na ich talerzach. Warzywa i owoce dostarczają składników odżywczych niezbędnych dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Regularne ich spożywanie obniża ryzyko chorób serca, jak również niektórych nowotworów. Są ważnym źródłem wielu składników odżywczych, m.in.: potasu, błonnika pokarmowego, kwasu foliowego, prowitaminy A i witaminy C, żelaza, magnezu. Dzięki nim zachowujemy prawidłową masę ciała, zdrową skórę, włosy i paznokcie, wzmacniamy odporność i układ sercowo-naczyniowy.

Fot. pixabay.com/pl

Produkty zbożowe zajmują trzecie miejsce w piramidzie. Są źródłem węglowodanów, czyli energii dla naszego organizmu. Najlepiej spożywać produkty z mąki pełnoziarnistej, która zawiera otręby i zarodki, przez co jest bogatsza (o ok. 30%) w składniki mineralne w porównaniu z białą mąką. Produkty zbożowe są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, magnezu, potasu, selenu i cynku. Wybierajmy produkty pełnoziarniste i bez zbędnych dodatków.

Czwarte miejsce zajmuje mleko i jego przetwory jako źródło wapnia w naszej diecie. Wapń jest składnikiem budulcowym kości i tkanek. Na jego  wchłanianie korzystnie wpływa witamina D, A, C, magnez i fosfor, dlatego warto zadbać o nie w swojej diecie. Z produktów zwierzęcych dobrym źródłem wapnia są: mleko owcze, ser ementaler, parmezan, żółtko jaja kurzego, mleko krowie, a z roślinnych: mak niebieski, sezam niełuskany, nasiona fasoli, liście pietruszki, jarmuż, nasiona soi.

Mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych oraz jaja zostały zakwalifikowane jako produkty stanowiące źródło białka w naszej diecie. Zalecana ilość białka u dorosłych to 1 g na 1 kg masy ciała. Wartość ta jest uzależniona od wieku, płci, aktywności fizycznej. Rekomendowane jest spożywanie 2 szklanek mleka dziennie, ale można je zastąpić kefirem, maślanką, twarożkiem lub żółtym serem. Produkty przetworzone zawierają mniej laktozy niż świeże mleko, co będzie korzystniejsze dla osób z alergią na ten składnik. Produkty białkowe dostarczają budulec dla naszych mięśni i tkanek, zwiększają sytość posiłku, przez co pomagają utrzymać prawidłową masę ciała. Eksperci zalecają ograniczenie spożywania mięsa na rzecz ryb, roślin strączkowych i jaj. Białko zwierzęce i roślinne różni się pod względem aminokwasowym, dlatego nie jest obojętne, jakie białko spożywamy. W diecie dzieci i młodzieży, kobiet w ciąży i karmiących ważniejszy jest udział białka zwierzęcego ze względu na jego rolę w budowie nowych tkanek i wzrostu organizmu. U osób dorosłych większy udział w diecie powinno mieć białko roślinne. Z produktów zwierzęcych dobrym źródłem białka (mg/100 g produktu) są: parmezan, żółtko jaj, ser ementaler, mleko owcze,  krowie, a z roślinnych to przede wszystkim nasiona roślin strączkowych i orzechy.

Na samym szczycie piramidy znalazły się tłuszcze. Znajdziemy je zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Tłuszcze zwierzęce, mimo wielu korzystnych właściwości, są źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, które w nadmiarze przyczyniają się do rozwoju miażdżycy, zatorów, zwiększenia poziomu „złego” cholesterolu. Tłuszcze roślinne są doskonałym źródłem NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Tłuszcze o wysokiej jakości odżywczej wspierają funkcjonowanie układu nerwowego, krwionośnego i odpornościowego. Oleje bogate  w NNKT powinno się spożywać „na zimno”, by zachować ich wszystkie prozdrowotne właściwości. Za najzdrowsze uważa się oleje: lniany, rzepakowy, konopny, z czarnuszki, oliwę. Najbardziej szkodliwymi dla naszego zdrowia są izomery trans kwasów tłuszczowych (IT) powstające w wyniku chemicznego utwardzania tłuszczów roślinnych (np. margaryna w kostce). Można je znaleźć w słodyczach, gotowych daniach, żywności typu fast food, chipsach, krakersach, pączkach. Im produkt bardziej chrupiący tym zawiera więcej IT. Izomery trans powstają podczas wielokrotnego podgrzewania tłuszczów do wysokiej temperatury. Zwiększają ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego i miażdżycy oraz insulinooporności. Ich stosowanie ma uzasadnienie w procesach technologicznych. Produkty, które je zawierają charakteryzują się stałą konsystencją, dłuższym terminem przydatności do spożycia oraz wyższą temperaturą spalania.

Poza głównymi piętrami piramidy jest jeszcze wyodrębniona boczna ściana, na której są przedstawione pozostałe zalecenia żywieniowe. Eksperci zachęcają w niej do picia czystej wody (min. 2 l/dobę), unikania alkoholu, soli oraz słodyczy (cukru).

Na podsumowanie dekalog zdrowego stylu życia:

1. Jedz regularnie 5 posiłków, pij dużo wody, dbaj o higienę jamy ustnej.
2. Spożywaj różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości.
3. Zamień białe pieczywo na pełnoziarniste.
4. Pij minimum 2 szklanki mleka dziennie, możesz je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i częściowo serem.
5. Jedz chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz wybieraj tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych.
6. Zrezygnuj ze słodkich napojów oraz słodyczy, zastąp je świeżymi lub suszonymi owocami i orzechami.
7. Ogranicz sól, unikaj słonych przekąsek i produktów typu fast food.
8. Bądź aktywny fizycznie co najmniej godzinę dziennie, ogranicz korzystanie z telewizji, komputera, telefonu do 2 godzin dziennie.
9. Zadbaj o jakość snu, mózg potrzebuje odpoczynku.
10. Sprawdzaj regularnie masę ciała.

„Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz” – mówi polskie przysłowie. Jeśli od najmłodszych lat będziemy dbać o zbilansowaną dietę i zdrowy styl życia naszych dzieci i nas samych, to będziemy mogli długo się cieszyć dobrą kondycją.

Milena Gawrońska, KPODR

Opracowano na podstawie:

– ncez.pzh.gov.pl,

– nfz.gov.pl,

– pfpz.pl,

– centrumrespo.pl,

– medonet.pl,

– H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda, „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” PZWL, 2001

Pietruszka jest warzywem znanym już przez starożytnych Greków i Rzymian, którzy znajdowali ją dziko rosnącą na wapiennych skałach. Warzywo to uważali za roślinę, która przywraca i wzmacnia siły witalne oraz poprawia refleks i koncentrację. Egipcjanie wykorzystywali ją również przy problemach związanych z układem moczowym. Później uprawę opanowali Gallowie, Germanie, Iberowie i Słowianie. Dopiero w średniowieczu zainteresowano się nią gastronomicznie i zaczęto powszechnie stosować w kuchni. W latach dwudziestych franciszkanin, ojciec Czesław Andrzej Klimuszko, docenił jej właściwości i zachęcał do jej codziennego spożywania na surowo, ponieważ roślina ta posiadała szerokie spektrum zastosowania w medycynie ludowej.

Fot. pixabay.com/pl

To warzywo z zieloną nacią i kremowym korzeniem zaliczane jest do gatunku roślin dwuletnich z rodziny selerowatych. Rośnie ona dziko w całej Europie, Ameryce, Afryce, Australii, Japonii oraz Nowej Zelandii. W domowych ogrodach jest chętnie wysiewaną rośliną, która posiada liczne odmiany uprawne, różniące się zastosowaniem lub wczesnością zbioru (odmiany korzeniowe i liściowe). W pierwszym roku pietruszka tworzy część użytkową (korzeń i liście), natomiast w drugim roku uprawy zakwita i wydaje nasiona. Łodyga z kwiatostanem (o wysokości od 50 do 90 cm) wyrasta ze środka rozety, a wytworzone nasiona zużywają zawarte w korzeniu substancje zapasowe.

Jej uprawa nie jest skomplikowana, ponieważ ma niewielkie wymagania glebowe. Wymaga podłoża lekkiego, piaszczysto-gliniastego, dobrze spulchnionego i wolnego od występowania kamieni. Rosnąc w zalecanym typie gleby jej korzeń rozwija się swobodnie i rośnie prosto w dół. Gleby cięższe, bądź bardziej wilgotne, powodują rozwidlanie się i tworzenie bocznych korzeni, dlatego przy występowaniu tego typu gleby warto zastosować redliny, które ograniczą rozwidlanie się korzenia oraz zapewnią jego lepszy wzrost. Jako roślina klimatu umiarkowanego jest uprawiana na obszarze Polski. Siewki i dorosłe rośliny dobrze znoszą przymrozki – nawet do -9°C. Najlepsze pH gleby dla uprawy pietruszki wynosi między 6,5 a 7,5; dlatego warto użyć kwasomierza glebowego w celu sprawdzenia kwasowości – i w razie potrzeby zakwasić, bądź odkwasić glebę.

Siew pietruszki należy przeprowadzać na przełomie marca i kwietnia bezpośrednio do gleby, bądź wykorzystać rozsadę. Nasiona należy wysiewać na głębokość 2 cm w rozstawie międzyrzędzi 30 cm. Charakterystycznym zabiegiem dla tego warzywa jest jej przerywanie, podczas którego usuwane są gorsze rośliny. Na 3 godziny przed zabiegiem należy podlać pietruszkę wodą, aby nie urwać samej naci. Taki zabieg można zastosować kilkakrotnie do uzyskania pożądanych odległości w rzędzie. Zabiegi odchwaszczania należy przeprowadzać ostrożnie, ponieważ pietruszka jest bardzo wrażliwa na chwasty (zwłaszcza gdy jest niewielkich rozmiarów). W okresach suszy należy pamiętać o regularnym podlewaniu. Zbyt duża ilość wody wpływa niekorzystnie na jakość korzeni, powodując ich rozwidlanie się – dlatego warto pamiętać o umiarze i racjonalnym nawadnianiu. Przykładowymi odmianami pietruszki naciowej są: Moss Curled, Astra, Festiwal i Karnaval, a dla pietruszki korzeniowej: Cukrowa, Lenka, Berlińska, Omega, Eagle, Fakir i Vistula. W okresie zimowym można ją przechowywać w kopcach lub w piwnicach w pojemnikach z piaskiem.

Pietruszka jest warzywem, której wszystkie części posiadają potencjał leczniczy. Olejki eteryczne są pozyskiwane z liści i korzeni, a ich skład jest prawie identyczny. Można ją spożywać przez cały rok. Jest bogata w potas, żelazo, magnez, mangan, sód, wapń, fosfor, cynk, witaminę C (której najwięcej występuje w liściach), A oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6 i B9). Warzywo to zawiera błonnik pokarmowy, który reguluje pracę jelit. Jest niskokaloryczna, ponieważ zawiera tylko 36 kcal w 100 g, dlatego można ją wykorzystywać w dietach redukcyjnych. Powinna być stale obecna w diecie każdego człowieka, ponieważ zawarte w liściach i korzeniu olejki eteryczne wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego poprzez zapobieganie tworzeniu się gazów w przewodzie pokarmowym oraz stabilizują poziom flory bakteryjnej. Badania naukowe udowodniły, że zawarta w natce pietruszki apigenina unicestwia komórki nowotworowe raka piersi. Dodatkowo chroni organizm przed nowotworem płuc, blokując dostęp substancjom kancerogennym. Kobiety, które nie mogą przyjmować hormonów, a cierpią na zaburzenia cyklu oraz mają bolesne miesiączki powinny włączyć pietruszkę do diety, ponieważ wykazuje ona właściwości rozkurczające. Dlatego w medycynie ludowej nasze babcie stosowały napary pietruszkowe na zaburzenia menstruacyjne. Pomaga również wywołać okres, gdy ten się spóźnia. Należy jednak pamiętać o umiarze w stosowaniu jej przez kobiety w ciąży, gdyż większe ilości pietruszki mogą spowodować skurcze macicy. Kwas foliowy, który zawarty jest w tej roślinie pomaga przekształcać niebezpieczne homocysteiny (których wysoki poziom może powodować zawał serca albo udar mózgu) w cząsteczki niegroźne dla organizmu. Osoby chore na cukrzycę i miażdżycę, które stanowią grupę szczególnie narażoną na choroby układu krążeniowego oraz nerwowego, powinny umieścić pietruszkę w swojej diecie. Wysoka zawartość witaminy C chroni organizm przed przeziębieniami oraz zapobiega powstawaniu chorób zwyrodnieniowych stawów. Suszone liście pietruszki zalecane są przy szkorbucie i anemii. Substancje zawarte w korzeniu mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Picie soku pietruszkowego znacznie przyspiesza detoksykację organizmu. Wywar z korzeni stosowany jest na nadciśnienie i zapalenie pęcherza moczowego. Jej liści używa się jako środka łagodzącego użądlenia pszczół i komarów. Sok z naci łagodzi gorączkę i wysypki skórne, rozjaśnia skórę wpływając pozytywnie na jej wygląd. Charakterystyczny posmak tego warzywa powoduje odświeżenie oddechu.

To warzywo z kremowym korzeniem i zieloną nacią jest rośliną, która zapewnia wiele korzyści zdrowotnych dla naszego organizmu. Związki roślinne oraz składniki odżywcze, które zawiera wzmacniają odporność, zmniejszają stany zapalne i wspomagają pracę wątroby, przyczyniając się do zwiększenia ilości glutationu i innych enzymów detoksykujących.

W dzisiejszych czasach warzywo to jest wykorzystywane we wszystkich kuchniach świata, gdyż łatwo łączy się z różnymi produktami. Pietruszka spożywana jest w różnych formach, zestawach oraz kombinacjach, jako składnik surówek, dodatek do potraw głównych, do zup, jako składnik soku i inne. Znana jest jako doskonała przyprawa w kuchni polskiej. Warto ją jeść gotowaną, jak i na surowo. Można ją piec, smażyć, prużyć i gotować na parze, jak i w wodzie lub w zupie z mięsem. Jej nać można dodawać do ziemniaków, sosów, pesto, koktajli  i masła ziołowego.

Często zdarza się, że pietruszka mylona jest z pasternakiem. W celu odróżnienia tych warzyw należy zwrócić uwagę na kilka cech charakterystycznych. Pasternak jest słodszy i posiada bardziej wyrazisty smak od pietruszki, który nie znika podczas gotowania. Jest koloru jasnożółtego lub białego, a jego korzeń jest grubszy. Pasternak pachnie lekko selerem, podczas gdy pietruszka pachnie bardziej zielem. Liście pasternaka są pierzaste i są pokryte od spodu włoskami, natomiast pietruszka posiada gładkie liście. Miejsce, z którego wyrastają liście pietruszki posiada zgrubienie, natomiast pasternak znany jest z charakterystycznego wgłębienia. Pasternak w odróżnieniu do pietruszki posiada większe korzenie i daje większe plony. Pomimo tego, że oba warzywa można stosować w codziennej diecie, to pasternak jest bardzo rzadko spożywany na surowo.

Pietruszka, którą jemy powinna pochodzić ze sprawdzonych źródeł, najlepiej od lokalnych producentów warzyw. Jeżeli posiadamy własny ogródek, warto ją zasiać i cieszyć się jej naturalnymi walorami smakowymi. Samodzielnie wyhodowane warzywo będzie produktem wysokiej jakości, który wzmocni nasz organizm.

Zupa krem z pietruszki i gruszki

Składniki: 2 dojrzałe zielone gruszki, 500 g korzenia pietruszki, 100 ml śmietanki 30% lub kokosowej, 1 łyżka masła, 1 litr bulionu warzywnego, sól i pieprz.

Dodatki: grzanki ziołowe, groszek ptysiowy, kawałki szynki parmeńskiej podsmażonej do chrupkości, starty parmezan.

Wykonanie: pietruszkę i gruszkę obrać ze skórki i pokroić w kostkę. W dużym garnku roztopić masło. Na maśle zeszklić pokrojoną gruszkę i pietruszkę. Do garnka dolać 1 litr gorącego rosołu i gotować przez 10–15 minut. Wlać śmietankę. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Dokładnie zblendować do powstania aksamitnego kremu. Podawać z dodatkiem grzanek, groszku ptysiowego lub wiórkami chrupiącej szynki parmeńskiej.

Magdalena Kulus, KPODR

Przepis pochodzi ze strony: https://prostepesto.pl/zupa-krem-z-gruszki-i-korzenia-pietruszki/

Adwent, czyli radosny czas oczekiwania, przygotowuje nas do najpiękniejszych Świąt – Bożego Narodzenia. Jest okazją do przebudzenia duchowego oraz zmiany menu z mięsnego na jarski. W daniach powinny dominować ryby, warzywa, kasze, owoce.

W tym artykule przedstawiam kilka przepisów zarówno na czas adwentu, jak i na święta Bożego Narodzenia. Wesołych Świąt!

Rybna zapiekanka

Składniki: 0,5 kg ziemniaków, ok. 1 kg filetów/kostek rybnych, 2 duże cebule, 2 duże winne jabłka, 50 g masła, 0,5 kg pieczarek, ser żółty, majeranek, sól, pieprz, mąka pszenna, olej.

Wykonanie: ziemniaki obrać, ugotować w osolonej wodzie. Utłuc z masłem na puree. Filety/kostkę przyprawić solą i pieprzem, obtoczać w mące i usmażyć na oleju. Pieczarki pokroić w plasterki, podsmażyć na patelni, przyprawić. Cebulę drobno pokroić. Jabłka zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Cebulę zeszklić na oleju, dodać jabłka, przyprawić solą, pieprzem i majerankiem. Dusić 10 minut.

Na dno naczynia żaroodpornego układamy partiami ziemniaki, pieczarki, rybę, cebulę z jabłkami, ser, do wykorzystania składników, starając się zakończyć cebulą z jabłkiem. Piec w piekarniku nagrzanym do 180°C przez 40 minut.

Śledzie po kujawsku

Składniki: 0,5 kg matiasów, szklanka mleka, 30 dag winnych jabłek, 2 łyżki oleju, 2 łyżki koncentratu pomidorowego, ½ małej cebuli, łyżka suszonego majeranku, mielona ostra papryka, sól, pieprz, cukier, natka pietruszki, ½ łyżeczki skórki z cytryny, 4 łyżki soku z cytryny, 1 łyżeczka octu winnego (opcjonalnie).

Wykonanie: śledzie wymoczyć najpierw w wodzie, a następnie w mleku. Posypać śledzie pieprzem, ostawić na 0,5 godz. w chłodne miejsce. Jabłka obrać, pokroić w plasterki lub kostkę, skropić sokiem z cytryny. Cebulę podsmażyć, dodać jabłka, chwilę smażyć. Dodać majeranek, skórkę z cytryny, sól, pieprz, cukier, dusić kilka minut pod przykryciem. Doprawić sos koncentratem, ewentualnie dodać trochę wody. Wystudzić. Do zimnego sosu dodać natkę pietruszki. Filety pokroić na kawałki, w naczyniu układać warstwowo sos, śledzie, sos, do wyczerpania składników. Schłodzić 24 godziny.

Rolada szpinakowa

Składniki: 2 paczki szpinaku mrożonego rozdrobnionego, 4 jajka, sól, pieprz, 1 łyżka masła, 2 serki śmietankowe, ostry chrzan, 2 opakowania łososia wędzonego w plastrach lub innej ryby.

Wykonanie: Szpinak trochę rozmrozić, wrzucić na patelnię z masłem. Odparować wodę. Doprawić solą i pieprzem. Wystudzić. Dodać żółtka, zmiksować. Ubić pianę z białek i delikatnie połączyć ze szpinakiem. Masę wylać na blachę wyłożoną pergaminem, wyrównać. Piec 15 minut w temperaturze 180°C, uważać by nie nabrało brązowego koloru. Serki wymieszać z chrzanem. Na ostudzonym placku rozsmarować serki, wyłożyć rybę, zwinąć w rulon i schłodzić 24 godz. w lodówce.

Pierniczki puszyste, jak alpejskie

Składniki: 1 kg mąki pszennej, 8 żółtek, 3 białka, 1,5 szkl. drobnego cukru, 3 łyżki kakao, 200 ml gęstej kwaśnej śmietany 18% o temp. pokojowej, 3 łyżeczki sody oczyszczonej, 4 łyżeczki przyprawy do piernika bez cukru, 250 g masła, 400 ml miodu.

Wykonanie: kakao wymieszać z mąką w dużej misce. Miód zagotować z przyprawami, odstawić. Dodać masło, poczekać aż się rozpuści, wystudzić. W śmietanie rozpuścić sodę – śmietana zwiększy objętość. Białka ubić na sztywną pianę. Dodawać cukier łyżka po łyżce, cały czas ubijać do uzyskania gęstej, błyszczącej piany. Dodać żółtka i zmiksować. Ubitą masę jajeczną wlewać do mąki i delikatnie mieszać. Dodać miód i ponownie  wymieszać. Na koniec dodać śmietanę z sodą, wymieszać. Ciasto będzie rzadkie, odstawić je do lodówki na 24 godziny.

W dniu pieczenia ciasto lekko podsypać mąką i rozwałkować na grubość 4–5 mm, wykrawać kształty. Piec w temperaturze 180°C przez 7–12 minut, obserwować. Wyjąć i studzić na kratce. Dowolnie ozdobić.

Kolorowe ślimaczki

Składniki: 1,5 szklanki mąki pszennej+2 łyżki, 0,5 szklanki cukru pudru, 120 g zimnego masła, 2 jajka, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, 2 łyżki kakao.

Wykonanie: na stolnicy wymieszać mąkę z proszkiem do pieczenia i cukrem pudrem. Dodać masło, posiekać nożem. Następnie dodać jajka i zagnieść ciasto. Gotowe ciasto podzielić na dwie części. Do jednej części dodać 2 łyżki kakao, a do drugiej 2 łyżki mąki pszennej. Każdą część ciasta ponownie zagnieść, aby się połączyło z dodanymi składnikami. Następnie rozwałkować mniej więcej na wielkość kartki bloku A4. Na rozwałkowane jasne ciasto położyć rozwałkowane ciemne ciasto i zwinąć wzdłuż dłuższego boku w roladę. Schłodzić w lodówce. Roladkę pokroić na plastry o grubości 1 cm.

Ślimaczki ułożyć w odstępach na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 175°C i piec ok. 15 minut na funkcji góra dół, aż jasne ciasto się przyrumieni.

Elegancki sernik z musem czekoladowym

Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową. Spód:160 g ciastek czekoladowych (Oreo, Neo), 30 g roztopionego masła. Masa serowa: 0,5 kg tłustego twarogu zmielonego 2–3 krotnie, 250 ml śmietany 36%, 3 duże jaja, ¾ szkl. drobnego cukru, 2 łyżeczki ekstraktu z wanilii, 3 łyżki mąki pszennej. Mus czekoladowy: 400 ml schłodzonej śmietany 36%, 200 g gorzkiej czekolady,    posiekanej.

Wykonanie: piekarnik rozgrzać do 150°C. Na dno wstawić naczynie z gorącą wodą (kąpiel wodna). Ciastka i masło zmiksować w malakserze do uzyskania konsystencji mokrego piasku. Dno tortownicy o średnicy 23 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Wsypać ciastka, wyrównać i schłodzić w lodówce.

W naczyniu umieścić wszystkie składniki masy serowej. Zmiksować tylko do połączenia składników, by zbyt mocno jej nie napowietrzyć. Masę wylać na spód ciasteczkowy i piec przez 45 minut w kąpieli wodnej. Sernik powinien być ścięty na środku, w razie potrzeby wydłużyć czas pieczenia. Wyjąć i wystudzić/schłodzić.

Mus czekoladowy: 150 ml śmietany podgrzać w garnku, prawie do wrzenia, wyłączyć gaz i wrzucić posiekaną czekoladę. Odstawić na 2 minuty, dokładnie wymieszać, przestudzić (sos powinien być nadal płynny). Resztę śmietany ubić na sztywno. W trzech turach dodawać sos, delikatnie mieszając rózgą, tylko do połączenia. Mus wylać na schłodzony sernik, wyrównać, schłodzić przez 12 godzin. Dowolnie udekorować.

Tekst i fot. Milena Gawrońska, KPODR

Opracowano na podstawie:

– mojewypieki.com,

– przepisy własne.