Już od kilku lat wieś cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem turystów krajowych. Zajmuje ona szczególne miejsce na mapie wymarzonych destynacji przede wszystkim ze względu na możliwość wartościowego wypoczynku na łonie natury, ale również dlatego, że daje sposobność do realizacji różnych celów turystycznych (np. nikogo już nie dziwią imprezy integracyjne lub szkoleniowe prowadzone w ramach turystyki biznesowej w pensjonatach agroturystycznych). Wieś oferuje różnorodne atrakcje, doceniane przez współczesnych poszukiwaczy zarówno spokoju, jak i wrażeń.
Jednak aby zatrzymać turystę na dłużej potrzebne są spójne z charakterem wsi miejsca noclegowe, znane wszystkim jako gospodarstwa agroturystyczne. Kto i w jaki sposób może prowadzić agroturystykę? Kiedy można skorzystać z ulg dla niej przewidzianych? Jakie są obowiązki kwaterodawcy? O czym należy pamiętać decydując się na żywienie gości? Skoro ruszamy z nowym sezonem turystycznym, przybliżę Państwu odpowiedzi na powyższe pytania.
Zanim rozpoczniesz działalność
Próżno doszukiwać się prawnej definicji „działalności agroturystycznej”. Przyjęło się łączyć określenie „Agroturystyka” z działalnością polegająca na przyjmowaniu podróżnych na nocleg w gospodarstwie rolnym i ich ewentualnym żywieniu. Biorąc pod uwagę cele wprowadzenia ulg prawnych dla osób prowadzących gospodarstwa agroturystyczne, definicja ta jest jak najbardziej prawidłowa. Trzeba jednak zaznaczyć, że, choć brzmi prosto, nie uwidacznia obowiązków jakie spoczywają na gospodarzu. Ale proszę się nie martwić. Przepisy dotyczące tego rodzaju działalności są wyjątkowo łagodne.
Kluczowym ułatwieniem dla świadczenia usług turystycznych w gospodarstwie rolnym są dwa zapisy:
– art. 6.1. ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, mówiący że: „przepisów ustawy nie stosuje się do (…) 2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;”
– oraz art. 1a ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: „Za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy nie uważa się wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5”.
W powyższych przepisach pojawiają się następujące określenia, wymagające doszczegółowienia:
– turysta – osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc.
– pokój gościnny – część domu, mieszkania, hotelu, biura itp., oddzielona ścianami od innych pomieszczeń, niewyposażona w kuchenkę i urządzenia sanitarne, natomiast „gościnny”, oznacza m.in. zawsze dostępny dla gości, przeznaczony dla gości, związany z wizytą osoby zaproszonej. Pokojem gościnnym jest więc zarówno sypialnia, jak i pokój przeznaczony do wypoczynku dziennego.
– gospodarstwo rolne – obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.
– rolnik – ten, kto prowadzi działalność rolniczą w oparciu o posiadane gospodarstwo rolne.
Wartym podkreślenia jest fakt, że powyższe definicje wskazują na konieczność prowadzenia działalności rolniczej. Zdefiniowanie samego gospodarstwa wymaga wskazania zespołu składników służących lub mogących służyć produkcji rolnej. Częścią gospodarstwa będą oczywiście budynki mieszkalne, ale powiązane funkcjonalnie z gospodarstwem – a nie położone w odległej miejscowości, z której prowadzenie gospodarstwa nie jest możliwe.
Pierwszy i kolejne kroki na drodze do sukcesu
Aby móc cieszyć się sukcesem trzeba zrobić ten pierwszy krok i założyć własną działalność agroturystyczną. Na podstawie ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych gospodarstwa agroturystyczne uważane są za tzw. inne obiekty, w których świadczone są usługi hotelarskie. Zgodnie z zapisami tej ustawy gospodarstwo agroturystyczne należy zgłosić do ewidencji innych obiektów świadczących usługi hotelarskie, prowadzonej przez właściwego ze względu na miejsce położenia obiektu, wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Od razu uprzedzam – może się zdarzyć, że będziecie Państwo pierwszymi w gminie, którzy postanowili swoją działalność zarejestrować i pracownicy urzędu zwyczajnie mogą nie wiedzieć, że ich zadaniem jest prowadzenie tego typu rejestru. W takim przypadku przychodzi nam z pomocą internet, a dokładnie strona www.biznes.gov.pl. Znajduje się na niej wzór zgłoszenia do pobrania lub wypełnienia online. Zaręczam, że zapracowany urzędnik z ulgą przyjmie Państwa wyjście przed szereg, jeśli będziecie do tego odpowiednio przygotowani.
Zgłoszenie zamieszczone na powyższej stronie zawiera deklarację dotyczącą spełniania minimalnych wymagań co do wyposażenia, określonych w załączniku nr 7 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. Przedstawia on wytyczne, z którymi zalecam zapoznać się już na etapie planowania swojego biznesu, aby nie ponosić niepotrzebnych kosztów dostosowywania pomieszczeń w trakcie jego prowadzenia – jak to mówią „Lepiej zapobiegać, niż leczyć!”. Dotyczą one m.in. powierzchni pokoi przeznaczonych dla turystów, wyposażenia łazienek, a nawet zestawów pościelowych. Trzymając się tych wskazań unikniemy nieprzyjemności podczas ewentualnej kontroli ze strony urzędu gminy.
Brak konieczności odprowadzania podatku dochodowego od działalności agroturystycznej nie zwalnia właściciela obiektu od dokonywania innych opłat, a więc podatku od nieruchomości i opłaty klimatycznej. Pozytywem jest jednak to, że podatek od nieruchomości odprowadza się w wysokości ustanowionej dla budynków mieszkalnych, a nie tych przeznaczonych pod działalność gospodarczą. Opłaty klimatyczne – miejscowa lub uzdrowiskowa, są pobierane jeśli rada gminy podejmie stosowną uchwałę, co do danego obszaru i jego właściwości (uzdrowiskowych, klimatycznych, krajobrazowych). Informacje o tym czy istnieje konieczność pobierania od turystów opłaty klimatycznej są dostępne w danym urzędzie gminy (miasta).
Smakuje jak u babci
Turystyka kulinarna to kusząca i zyskowna gałąź biznesu wypoczynkowego, a mało kto jadąc na wieś nie będzie oczekiwał doznań natury gastronomicznej. Ale również tutaj należy pamiętać o przestrzeganiu przepisów, których istnienie służy zachowaniu bezpieczeństwa oferowanej żywności, a docelowo również bezpieczeństwa samych konsumentów. To, że smakuje jak u babci nie musi oznaczać, że zostało przygotowane w kuchni pamiętającej złotą erę kolei parowej. Z drugiej jednak strony w przypadku gospodarstwa agroturystycznego nadal mówimy o posiłkach domowych. Jak w takim razie podchodzi do tematu ustawodawca?
Przyjmowanie i żywienie gości wykracza poza zaspokajanie potrzeb gospodarstwa domowego, więc od 1 maja 2004 r. gospodarstwa agroturystyczne są traktowane jako zakłady żywienia zbiorowego, co oznacza, że stanowią miejsca prowadzenia działalności w zakresie zorganizowanego żywienia konsumentów. I chyba właśnie to słowo jest kluczem do serc kontrolerów z SANEPID-u – ORGANIZACJA, czyli jasne określenie i przestrzeganie zasad produkowania żywności w danej kuchni tak, aby możliwie zminimalizować ryzyko jej skażenia. Dokumentami pomocnymi przy opracowywaniu zasad mających panować w Państwa kuchniach są:
– Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywności;
– Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia;
– Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych.
Wniosek o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy zgłosić do Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego (PPIS) do 14 dni przed rozpoczęciem działalności. Jednocześnie zachęcam do wcześniejszych konsultacji planowanych do wprowadzenia rozwiązań z przedstawicielami PPIS.
A co zrobić, kiedy już uruchomimy nasze gospodarstwo agroturystyczne? Promować! Na przykład zgłaszając je do konkursu „AGRO-wczasy” organizowanego przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. W tym roku po raz kolejny staną w szranki o tytuł najlepszego gospodarstwa agroturystyczne, obiekty turystyki wiejskiej oraz podmioty oferujące atrakcyjną kuchnię regionalną. Zgłoszenia do konkursu przyjmujemy od początku czerwca. Szczegóły już wkrótce na stronie: www.kpodr.pl.
Aleksandra Hapka, KPODR