Rozporządzenie ministra rolnictwa, które weszło w życie 18 lutego 2020 roku umożliwi rolnikom zakładanie małych ubojni. Skorzysta na tym sam rolnik ale także konsumenci, którzy będą mogli kupić mięso bezpośrednio z gospodarstwa. Ubojowi mogą być poddawane zwierzęta będące własnością rolnika prowadzącego rzeźnię, a także zwierzęta rolników, których gospodarstwa są położone w tym samym powiecie, w którym usytuowana jest rzeźnia. Obowiązywać w nich będą obniżone wymagania sanitarno-weterynaryjne. Przy dobrej organizacji pracy biorąc pod uwagę bezpieczeństwo produkowanej żywności mogą one się składać nawet z jednego pomieszczenia, które może być wykorzystywane do ogłuszania, wykrwawiania, wytrzewiania i patroszenia, obróbki i czyszczenia podrobów, a nawet pakowania o ile czynności te są wykonywane w innym czasie.
Rzeźnie rolnicze będą charakteryzowały się małą zdolnością produkcyjną, bez możliwości prowadzenia intensywnego uboju zwierząt gospodarskich (świń , bydła, owiec, koni, drobiu, zajęczaków oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych w tym ptaków bezgrzebieniowych ( strusi). Zostaną wprowadzone limity produkcyjne ( dzienne i roczne). Ponad to mięso pochodzące z takich rzeźni może być wprowadzane na rynek wyłącznie na terenie Polski. Dziennie rzeźnia rolnicza może przerobić do 25 sztuk drobiu albo zajęczaków, do 10 świń i owiec oraz 1 lub 2 sztuki bydła w zależności od wieku zwierząt poddawanych ubojowi. Powiatowy Lekarz Weterynarii może zgodzić się na zwiększenie dziennego limitu rozbioru zwierząt, jednak w takiej sytuacji rzeźnie i tak obowiązują roczne limity uboju, który nie może przekraczać 9125 sztuk drobiu, świń i owiec o wadze powyżej 15 kg – 2190 sztuk, poniżej 15 kg – 3650 sztuk, bydła albo koni w wieku powyżej 3 miesięcy – 365 sztuk a w wieku poniżej 3 miesięcy – 720 sztuk. Żeby prowadzić taką ubojnię wymagane będzie odbycie bezpłatnego szkolenia teoretycznego organizowanego przez powiatowego lekarza oraz zaliczenie trzymiesięcznej praktyki na stanowisku ubojowym pod nadzorem osoby posiadającej udokumentowany 3-letni staż pracy na stanowisku ubojowym. Wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o malej zdolności produkcyjnej , położonych na terenie gospodarstw określają podstawowe wymagania dotyczące konstrukcji rozplanowania i wyposażenia rzeźni. Musi być co najmniej jedna toaleta spłukiwana wodą podłączona do sprawnego systemu kanalizacyjnego, której drzwi wejściowe nie otwierają się bezpośrednio do pomieszczenia, w którym odbywa się ubój zwierząt lub w którym znajduje się mięso. Może ona być zlokalizowane także lub w pobliżu tej rzeźni. Musi być także wydzielone pomieszczenie do zmiany odzieży i obuwia na ochronne. Powinno zostać także wydzielone miejsce, gdzie będą znajdować się urządzenia do odkażania narzędzi a w przypadku gdy do odkażania użytkowana jest woda, to jej temperatura nie powinna być niższa niż 82 stopnie. Jak najbliżej miejsca pracy osób wykonujących ubój czy obróbkę mięsa powinno znajdować się miejsce z urządzeniami do mycia i odkażania rąk z bieżącą ciepłą i zimną wodą. Rzeźnia rolnicza musi być wyposażona w co najmniej jedno urządzenie do chłodniczego przechowywania mięsa pod warunkiem opracowania i wdrożenia procedur gwarantujących, ze mięso uznane za zdatne do spożycia przez ludzi nie zostanie pomylone z pozostałym mięsem znajdującym się w tym urządzeniu w szczególności poprzez oznakowanie takiego mięsa.
Rolnik prowadzący rzeźnię może dokonywać także rozbioru mięsa pod warunkiem, ze mięso pakowanie i niepakowane pozyskane w wyniku rozbioru jest przechowywane w oddzielnym pomieszczeniu innym niż pomieszczenie w którym odbywa się ubój zwierząt. W tym przypadku powinny znajdować się dwa urządzenia chłodnicze z których każdy służy do oddzielnego przechowywania mięsa pakowanego albo niepakowanego, chyba że jest ono przechowywane w innym czasie albo w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie przechowywanego mięsa i opakowań. Jeżeli rolnik będący właścicielem rzeźni rolniczej chce prowadzić ubój także dla innych gospodarstw z tego samego powiatu, wówczas w jego rzeźni musi pojawić się dodatkowo zagroda dla zwierząt chorych lub podejrzanych o chorobę zakaźną. Tusze, półtusze, ćwierćtusze lub części tusz powstałe z podziału półtusz na trzy części pozyskane ze zwierząt gospodarskich znakuje się okrągłym znakiem zwierającym litery PL oraz weterynaryjny numer identyfikacyjny. Należy pamiętać, że ubitego mięsa nie będzie można w rzeźniach przetwarzać. Produkcja przetworów mięsnych (np. szynek, kiełbas ) musi odbywać się w ramach innych form działalności, np. rolniczego handlu detalicznego, sprzedaży bezpośredniej czy też działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej(MLO).
Piotr Sawa
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego