Od 1 stycznia 2017 r. do polskiego porządku prawnego wprowadzono jedną z form działalności związaną z produkcją i zbywaniem żywności przez rolników – rolniczy handel detaliczny (RHD). Jest to handel polegający na produkcji żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu i zbywaniu tej żywności zarówno w formie nieprzetworzonej, jak i przetworzonej.
W ramach RHD żywność sprzedawana może być do konsumenta finalnego lub zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, tj. sklepów, restauracji. W przypadku zbycia produktów pochodzenia zwierzęcego zakłady pośrednika muszą być zlokalizowane na obszarze województwa, w którym ma miejsce prowadzenie produkcji tej żywności w ramach RHD lub na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem. Oczywiście konieczne jest dokumentowanie ilości sprzedawanej żywności.
Gospodarstwa rodzinne mogą rozpocząć działalność w ramach rolniczego handlu po uprzedniej rejestracji u powiatowego lekarza weterynarii. W tym celu na 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności należy złożyć stosowny wniosek do właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzenia działalności powiatowego lekarza weterynarii.
Stoisko RHD na Ekojarmarku we Włocławku – Serowarnia Kozieławy
(Fot. M. Gawrońska)
Nadzór nad bezpieczeństwem żywności produkowanej w ramach RHD pochodzenia zwierzęcego i żywności złożonej sprawują organy Inspekcji Weterynaryjnej, z kolei żywność pochodzenia niezwierzęcego pozostaje w kompetencji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Podstawowym warunkiem prowadzenia RHD jest wymóg dotyczący składników żywności, tj. żywność musi zawierać co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnej uprawy, hodowli lub chowu danego podmiotu, a przede wszystkim działalność ta nie może stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności i wpływać niekorzystnie na zdrowie publiczne.
W przypadku zbywania żywności konsumentowi finalnemu przez podmiot prowadzący RHD obowiązuje nakaz oznakowania żywności i miejsca sprzedaży. Oznakowanie musi:
1) być czytelne i widoczne dla konsumenta;
2) zawierać napis „rolniczy handel detaliczny”;
3) wskazywać dane obejmujące:
– imię i nazwisko albo nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny,
– adres miejsca prowadzenia produkcji zbywanej żywności,
– weterynaryjny numer identyfikacyjny podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny – w przypadku żywności pochodzenia zwierzęcego i żywności złożonej, które uregulowane są szeregiem krajowych i unijnych przepisów i wytycznych.
Od 2022 roku wprowadzono znaczne ułatwienia dla rolników prowadzących rolniczy handel detaliczny. Nowe przepisy znoszą limity sprzedaży produktów konsumentom finalnym (pozostawiono limity sprzedaży m.in. do sklepów, restauracji – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn. 12.09.2022 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania). Dodatkowo sprzedaż z preferencjami podatkowymi zwiększona została do limitu przychodów do 100 tys. zł (wcześniej limit ten wynosił jedynie 40 tys. zł). Powyżej tej kwoty sprzedaż opodatkowana jest według podstawowych zasad.
Monika Romanowska, KPODR
Opracowano na podstawie:
– https://i-rolnik.pl/rolniczy-handel-detaliczny-rhd-jak-rozpoczac-i-zdobyc-dodatkowe-zrodla-dochodow-z-gospodarstwa-rolnego/,
– https://www.gov.pl/web/gis/rolniczy-handel-detaliczny,
– https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rolniczy-handel-detaliczny-informacje-podstawowe,
– https://www.wetgiw.gov.pl/.handel-eksport-import/rolniczy-handel-detaliczny.