Chmiel, z którego produkuje się przede wszystkim piwo, uprawiany jest głównie w celu zbierania szyszek. Jednak inne części rośliny są także cennym surowcem. Pędy dzikiego chmielu jadano już w starożytności. Były one przysmakiem m.in. w kuchni słowiańskiej. Obecnie pędy dzikiego chmielu są cenione w Belgii czy Francji, a potrawy z wykorzystaniem tej rośliny należą do dań drogich i luksusowych. Kilogram białych delikatnych pędów potrafi kosztować nawet 1 000 euro. Jest to bardzo inwazyjna roślina, która łatwo się rozprzestrzenia. Pnące się łodygi chmielu można spotkać w Polsce na nieużytkach, polach i lasach, a także nad brzegami jezior.
Rośliny zawierają związki chmielowe, które działają uspokajająco i przeciwlękowo na układ nerwowy. Mogą pomóc w łagodzeniu objawów stresu, lęku i bezsenności. Zawierają również flawonoidy, które posiadają właściwości przeciwzapalne, pomocne w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych. Ponadto pędy chmielu zawierają substancje gorzkie, które mogą pomóc w poprawie trawienia i łagodzeniu dolegliwości żołądkowych. Zawierają też związki o właściwościach przeciwbakteryjnych, co może pomóc w zwalczaniu różnych infekcji. Pędy zielone, chociaż nieco mniej smaczne niż białe, również znajdują szerokie zastosowanie w gastronomii i kosmetyce. Wyrabia się z nich na przykład kremy opóźniające procesy starzenia.
Pędy chmielu wyrastają z ziemi w górę, tworząc w ten sposób cienkie łodygi z liśćmi. Są bogate w witaminy z grupy B, w tym B6, B12 i kwas foliowy, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i krwionośnego. Zawierają flawonoidy, związki o działaniu przeciwutleniającym, które pomagają chronić organizm przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Są również źródłem fitoestrogenów, związków roślinnych, które są podobne w swoim działaniu do żeńskich hormonów płciowych. Dlatego mogą pomóc w łagodzeniu objawów menopauzy i poprawić stan skóry, włosów i paznokci. Ponadto zawierają wapń, magnez, cynk i inne składniki mineralne, które są niezbędne dla zdrowych kości, zębów i układu odpornościowego.
Młode pędy chmielu zyskują coraz większą popularność w kuchni (Fot. Pixabay.com/pl)
W przypadku zbiorów dzikiego chmielu niezwykle ważna jest obserwacja otoczenia i warunków, w jakich roślina się rozwija. Idealne miejsca na zbiory to te, które są dobrze nasłonecznione i osłonięte od silnych wiatrów. Ponadto wskazane jest unikanie miejsc, gdzie chmiel mógł być narażony na zanieczyszczenia, takie jak obszary blisko ruchliwych dróg czy zakładów przemysłowych.
Okres zbioru pędów dzikiego chmielu jest dosyć krótki, dlatego warto zaobserwować w lecie, gdzie rośnie, wtedy wczesną wiosną bez trudu je odnajdziemy. Młode pędy zbiera się od początku marca do ok. połowy kwietnia. W maju stają się bardziej włókniste, lekko gorzkawe i mniej smaczne. Te pierwsze są najsmaczniejsze. Schowane jeszcze pod ściółką, białe, miękkie i soczyste. Są kruche i dlatego trzeba je ostrożnie odsłonić. W zależności od pogody sezon na nie może trwać niezwykle krótko, nawet tylko dwa tygodnie. Późniejsze, zielone pędy dużo łatwiej się zbiera, ale nie są już tak delikatne i smaczne. Zbieramy pędy zielone 10–15-centymetrowe. Brązowe będą już zbyt twarde i łykowate, tym samym tracą walory smakowe. Przy zbiorach pędów istotną rolę odgrywa także odpowiednie przygotowanie i konserwacja. Po ich zebraniu ważne jest, aby szybko przetworzyć je lub odpowiednio zabezpieczyć, by zachować ich świeżość i właściwości odżywcze.
Jak przyrządzić pędy chmielu?
– Ugotować jak szparagi.
– Na surowo dodać do sałatek.
– Podsmażyć na maśle i dodać do dania głównego.
– Zgrillować na beztłuszczowej patelni.
– Zakisić lub zamarynować.
Pozyskane łodygi można posadzić w ogrodzie. Jednak trzeba mieć na uwadze, że to szybko rozrastające się kłącze! Część nadziemna obumiera jesienią, by na wiosnę szybko odrastać, osiągając wysokość z poprzedniego roku, a nawet wspiąć się jeszcze wyżej. Pędy podziemne szybko się rozprzestrzeniają, a nadziemne zdolne są oplatać każdą dostępną podporę i zarastać sąsiadujące drzewa.
Emilia Kucińska, KPODR
Opracowano na podstawie:
– https://deccoria.pl/artykuly/porady-ogrodnicze/karczujemy-je-w-ogrodzie-a-belgowie-placa-nawet-1000-euro-za-kilogram-najdrozsze-warzywo-swiata-34-17104,
– https://pysznosci.pl/pedy-chmielu-smazone-na-masle,6919228572272257a,
– https://stronakuchni.pl/potrawy-z-dzikich-roslin-sprawdzone-przepisy-na-dania-z-chwastow-zupa-z-pokrzyw-salatka-z-fiolkow-omlet-z-podagrycznikiem-i-nie/ga/c8-14932096/zd/43026952,
– https://bushcraftwilson.blogspot.com/2018/04/pedy-chmielu-jedno-z-najdrozszych.html,
– https://pysznosci.pl/pedy-chmielu-cena-przepisy-wlasciwosci-i-zastosowanie,6919210046097537a,
– https://gotujwstylueko.pl/przepisy/kiszone-pedy-dzikiego-chmielu,
– https://noizz.pl/informacyjne/pedy-chmielu-to-biale-zloto-polacy-moga-zarobic-na-nich-fortune/4t2g24s,
– https://dziendobry.tvn.pl/styl-zycia/pedy-chmielu-gdzie-rosnie-najdrozsze-warzywo-smak-wlasciwosci-st6986274.