Wiosna już za pasem, a na lokalnych targach i w warzywniakach zaczęły się pojawiać młode warzywa. Określane są mianem nowalijek, do których zaliczyć można: sałatę, cebulę dymkę, nać pietruszki, rzodkiewki, pomidory, rzeżuchę, szczypiorek, ogórki i młodą marchewkę. Cecha, która je wyróżnia, to odmienny kolor od warzyw dojrzewających w miesiącach letnich.
Fot. Pixabay.com/pl
Uprawa nowalijek odbywa się w szklarni, która zapewnia właściwą temperaturę, chroniąc warzywa przed wiatrem. Odpowiednie warunki klimatyczne stworzone w szklarni zapewniają wysokie plony. Należy pamiętać o tym, że wysiew i zbiór uzależniony jest zawsze od warunków pogodowych.
Jakie warzywa pojawiają się jako pierwsze? Jeżeli chodzi o marzec, to prym wiodą rzodkiewki, sałata i cebula dymka. W kwietniu pojawia się botwinka i rabarbar, a w maju, młode ziemniaki i szczaw. Czerwiec jest miesiącem bogatym w szparagi, szpinak, ogórki, młody por, nać pietruszki, marchew, kalafiory, brokuły i młodą kapustę.
Nowalijki mogą stanowić element zdrowej diety. Nie tylko mają świeży smak i aromat, ale również są bogate w składniki odżywcze, które korzystnie wpływają na nasz organizm. Sezonowość tych warzyw oznacza, że są one dostępne tylko przez pewien okres czasu w ciągu roku. Dlatego warto korzystać z okazji, gdy są w sprzedaży. Nowalijki są niskokaloryczne, co oznacza, że można je spożywać w większych ilościach bez obaw o tycie. Zawierają błonnik, który korzystnie wpływa na trawienie i zapobiega zaparciom. Warzywa sezonowe są również bogate w witaminy i minerały niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dodatkowo ich spożywanie sprzyja również ochronie środowiska. Ze względu na krótki okres dostępności na rynku, nie ma konieczności przechowywania ich w specjalnych warunkach (chłodnie). Dzięki temu zmniejsza się emisja szkodliwych gazów i zużycie energii.
Często słyszymy stwierdzenie, że młode warzywa nie są zdrowe. Ma to związek z metodami ich nawożenia, które w krótkim czasie zapewniają wysokie plony. Nowalijki, oprócz pozytywnych składników mineralnych, zawierają również substancje szkodliwe dla naszego zdrowia. Nadmiar azotanów może mieć negatywny wpływ na nasz organizm. Dlatego jedzmy te piękne i smaczne warzywa w ilościach niestwarzających dla nas zagrożenia. Pamiętajmy o niewłączaniu nowalijek do diety małych dzieci.
Podsumowując, nowalijki to nie tylko pyszne, świeże i zdrowe warzywa, ale również zrównoważony i ekologiczny wybór spożywczy. Przygotowując posiłki z sezonowych warzyw cieszmy się ich wyjątkowym smakiem, aromatem i kolorem. Traktujmy nowalijki jako dodatek do kanapek, sałatek bądź innych dań. Pamiętajmy, że warto korzystać z tego, co oferuje nam każda pora roku i eksperymentować w kuchni, aby odkryć nowe smaki i bogactwo sezonowych warzyw.
Warto samemu stworzyć małą hodowlę na parapecie, która będzie smakowitą ozdobą i namiastką ogrodu w naszej kuchni:
Jak posadzić rzeżuchę w domu (na wacie i w ziemi) – zazwyczaj hodowana na Święta Wielkanocne lub jako ozdoba kanapki. Przygotowanie: na talerzu rozłóż watę lub ligninę (wcześniej nasączoną wodą) i wysyp na nią nasiona. Pamiętaj o regularnym podlewaniu! Rzeżuchę możesz także posadzić w doniczce z ziemią ogrodniczą. Proces kiełkowania może być przyspieszony poprzez wcześniejsze wymoczenie nasion. Talerz lub doniczkę z nasionami umieść w ciepłym i nasłonecznionym miejscu. Po 5–7 dniach możesz zbierać rzeżuchę. Stanowi idealny dodatek na kromkę chleba z masłem i szczyptą soli, ale też do wieloskładnikowych sałatek.
Jak sadzić szczypiorek z cebuli w doniczce? Weź kilka cebulek z nieco wyrośniętym szczypiorkiem. Umieść je w płaskiej doniczce z otworami. Zasyp je ziemią, by ¼ cebuli wystawała. Pamiętaj o umiarkowanym podlewaniu cebuli. Po tygodniu możesz cieszyć się już szczypiorkiem na kanapce.
Jak wyhodować natkę pietruszki? Pamiętaj, aby wybrać taką pietruszkę, która wypuszcza już pędy. Po umieszczeniu jej w doniczce i zasypaniu ziemią, powinna wystawać około 1 cm nad powierzchnię podłoża. Używaj doniczki z dziurkami drenażowymi, które umożliwią swobodny odpływ wody. Pamiętaj, aby ziemia była lekko wilgotna. Do podlewania używaj tylko wody odstanej. Na natkę pietruszki czekamy znacznie dłużej niż na szczypiorek. Po 10–15 dniach pojawią się listki.
Magdalena Kulus, KPODR