Pietruszka jest warzywem znanym już przez starożytnych Greków i Rzymian, którzy znajdowali ją dziko rosnącą na wapiennych skałach. Warzywo to uważali za roślinę, która przywraca i wzmacnia siły witalne oraz poprawia refleks i koncentrację. Egipcjanie wykorzystywali ją również przy problemach związanych z układem moczowym. Później uprawę opanowali Gallowie, Germanie, Iberowie i Słowianie. Dopiero w średniowieczu zainteresowano się nią gastronomicznie i zaczęto powszechnie stosować w kuchni. W latach dwudziestych franciszkanin, ojciec Czesław Andrzej Klimuszko, docenił jej właściwości i zachęcał do jej codziennego spożywania na surowo, ponieważ roślina ta posiadała szerokie spektrum zastosowania w medycynie ludowej.
Fot. pixabay.com/pl
To warzywo z zieloną nacią i kremowym korzeniem zaliczane jest do gatunku roślin dwuletnich z rodziny selerowatych. Rośnie ona dziko w całej Europie, Ameryce, Afryce, Australii, Japonii oraz Nowej Zelandii. W domowych ogrodach jest chętnie wysiewaną rośliną, która posiada liczne odmiany uprawne, różniące się zastosowaniem lub wczesnością zbioru (odmiany korzeniowe i liściowe). W pierwszym roku pietruszka tworzy część użytkową (korzeń i liście), natomiast w drugim roku uprawy zakwita i wydaje nasiona. Łodyga z kwiatostanem (o wysokości od 50 do 90 cm) wyrasta ze środka rozety, a wytworzone nasiona zużywają zawarte w korzeniu substancje zapasowe.
Jej uprawa nie jest skomplikowana, ponieważ ma niewielkie wymagania glebowe. Wymaga podłoża lekkiego, piaszczysto-gliniastego, dobrze spulchnionego i wolnego od występowania kamieni. Rosnąc w zalecanym typie gleby jej korzeń rozwija się swobodnie i rośnie prosto w dół. Gleby cięższe, bądź bardziej wilgotne, powodują rozwidlanie się i tworzenie bocznych korzeni, dlatego przy występowaniu tego typu gleby warto zastosować redliny, które ograniczą rozwidlanie się korzenia oraz zapewnią jego lepszy wzrost. Jako roślina klimatu umiarkowanego jest uprawiana na obszarze Polski. Siewki i dorosłe rośliny dobrze znoszą przymrozki – nawet do -9°C. Najlepsze pH gleby dla uprawy pietruszki wynosi między 6,5 a 7,5; dlatego warto użyć kwasomierza glebowego w celu sprawdzenia kwasowości – i w razie potrzeby zakwasić, bądź odkwasić glebę.
Siew pietruszki należy przeprowadzać na przełomie marca i kwietnia bezpośrednio do gleby, bądź wykorzystać rozsadę. Nasiona należy wysiewać na głębokość 2 cm w rozstawie międzyrzędzi 30 cm. Charakterystycznym zabiegiem dla tego warzywa jest jej przerywanie, podczas którego usuwane są gorsze rośliny. Na 3 godziny przed zabiegiem należy podlać pietruszkę wodą, aby nie urwać samej naci. Taki zabieg można zastosować kilkakrotnie do uzyskania pożądanych odległości w rzędzie. Zabiegi odchwaszczania należy przeprowadzać ostrożnie, ponieważ pietruszka jest bardzo wrażliwa na chwasty (zwłaszcza gdy jest niewielkich rozmiarów). W okresach suszy należy pamiętać o regularnym podlewaniu. Zbyt duża ilość wody wpływa niekorzystnie na jakość korzeni, powodując ich rozwidlanie się – dlatego warto pamiętać o umiarze i racjonalnym nawadnianiu. Przykładowymi odmianami pietruszki naciowej są: Moss Curled, Astra, Festiwal i Karnaval, a dla pietruszki korzeniowej: Cukrowa, Lenka, Berlińska, Omega, Eagle, Fakir i Vistula. W okresie zimowym można ją przechowywać w kopcach lub w piwnicach w pojemnikach z piaskiem.
Pietruszka jest warzywem, której wszystkie części posiadają potencjał leczniczy. Olejki eteryczne są pozyskiwane z liści i korzeni, a ich skład jest prawie identyczny. Można ją spożywać przez cały rok. Jest bogata w potas, żelazo, magnez, mangan, sód, wapń, fosfor, cynk, witaminę C (której najwięcej występuje w liściach), A oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6 i B9). Warzywo to zawiera błonnik pokarmowy, który reguluje pracę jelit. Jest niskokaloryczna, ponieważ zawiera tylko 36 kcal w 100 g, dlatego można ją wykorzystywać w dietach redukcyjnych. Powinna być stale obecna w diecie każdego człowieka, ponieważ zawarte w liściach i korzeniu olejki eteryczne wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego poprzez zapobieganie tworzeniu się gazów w przewodzie pokarmowym oraz stabilizują poziom flory bakteryjnej. Badania naukowe udowodniły, że zawarta w natce pietruszki apigenina unicestwia komórki nowotworowe raka piersi. Dodatkowo chroni organizm przed nowotworem płuc, blokując dostęp substancjom kancerogennym. Kobiety, które nie mogą przyjmować hormonów, a cierpią na zaburzenia cyklu oraz mają bolesne miesiączki powinny włączyć pietruszkę do diety, ponieważ wykazuje ona właściwości rozkurczające. Dlatego w medycynie ludowej nasze babcie stosowały napary pietruszkowe na zaburzenia menstruacyjne. Pomaga również wywołać okres, gdy ten się spóźnia. Należy jednak pamiętać o umiarze w stosowaniu jej przez kobiety w ciąży, gdyż większe ilości pietruszki mogą spowodować skurcze macicy. Kwas foliowy, który zawarty jest w tej roślinie pomaga przekształcać niebezpieczne homocysteiny (których wysoki poziom może powodować zawał serca albo udar mózgu) w cząsteczki niegroźne dla organizmu. Osoby chore na cukrzycę i miażdżycę, które stanowią grupę szczególnie narażoną na choroby układu krążeniowego oraz nerwowego, powinny umieścić pietruszkę w swojej diecie. Wysoka zawartość witaminy C chroni organizm przed przeziębieniami oraz zapobiega powstawaniu chorób zwyrodnieniowych stawów. Suszone liście pietruszki zalecane są przy szkorbucie i anemii. Substancje zawarte w korzeniu mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Picie soku pietruszkowego znacznie przyspiesza detoksykację organizmu. Wywar z korzeni stosowany jest na nadciśnienie i zapalenie pęcherza moczowego. Jej liści używa się jako środka łagodzącego użądlenia pszczół i komarów. Sok z naci łagodzi gorączkę i wysypki skórne, rozjaśnia skórę wpływając pozytywnie na jej wygląd. Charakterystyczny posmak tego warzywa powoduje odświeżenie oddechu.
To warzywo z kremowym korzeniem i zieloną nacią jest rośliną, która zapewnia wiele korzyści zdrowotnych dla naszego organizmu. Związki roślinne oraz składniki odżywcze, które zawiera wzmacniają odporność, zmniejszają stany zapalne i wspomagają pracę wątroby, przyczyniając się do zwiększenia ilości glutationu i innych enzymów detoksykujących.
W dzisiejszych czasach warzywo to jest wykorzystywane we wszystkich kuchniach świata, gdyż łatwo łączy się z różnymi produktami. Pietruszka spożywana jest w różnych formach, zestawach oraz kombinacjach, jako składnik surówek, dodatek do potraw głównych, do zup, jako składnik soku i inne. Znana jest jako doskonała przyprawa w kuchni polskiej. Warto ją jeść gotowaną, jak i na surowo. Można ją piec, smażyć, prużyć i gotować na parze, jak i w wodzie lub w zupie z mięsem. Jej nać można dodawać do ziemniaków, sosów, pesto, koktajli i masła ziołowego.
Często zdarza się, że pietruszka mylona jest z pasternakiem. W celu odróżnienia tych warzyw należy zwrócić uwagę na kilka cech charakterystycznych. Pasternak jest słodszy i posiada bardziej wyrazisty smak od pietruszki, który nie znika podczas gotowania. Jest koloru jasnożółtego lub białego, a jego korzeń jest grubszy. Pasternak pachnie lekko selerem, podczas gdy pietruszka pachnie bardziej zielem. Liście pasternaka są pierzaste i są pokryte od spodu włoskami, natomiast pietruszka posiada gładkie liście. Miejsce, z którego wyrastają liście pietruszki posiada zgrubienie, natomiast pasternak znany jest z charakterystycznego wgłębienia. Pasternak w odróżnieniu do pietruszki posiada większe korzenie i daje większe plony. Pomimo tego, że oba warzywa można stosować w codziennej diecie, to pasternak jest bardzo rzadko spożywany na surowo.
Pietruszka, którą jemy powinna pochodzić ze sprawdzonych źródeł, najlepiej od lokalnych producentów warzyw. Jeżeli posiadamy własny ogródek, warto ją zasiać i cieszyć się jej naturalnymi walorami smakowymi. Samodzielnie wyhodowane warzywo będzie produktem wysokiej jakości, który wzmocni nasz organizm.
Zupa krem z pietruszki i gruszki
Składniki: 2 dojrzałe zielone gruszki, 500 g korzenia pietruszki, 100 ml śmietanki 30% lub kokosowej, 1 łyżka masła, 1 litr bulionu warzywnego, sól i pieprz.
Dodatki: grzanki ziołowe, groszek ptysiowy, kawałki szynki parmeńskiej podsmażonej do chrupkości, starty parmezan.
Wykonanie: pietruszkę i gruszkę obrać ze skórki i pokroić w kostkę. W dużym garnku roztopić masło. Na maśle zeszklić pokrojoną gruszkę i pietruszkę. Do garnka dolać 1 litr gorącego rosołu i gotować przez 10–15 minut. Wlać śmietankę. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Dokładnie zblendować do powstania aksamitnego kremu. Podawać z dodatkiem grzanek, groszku ptysiowego lub wiórkami chrupiącej szynki parmeńskiej.
Magdalena Kulus, KPODR
Przepis pochodzi ze strony: https://prostepesto.pl/zupa-krem-z-gruszki-i-korzenia-pietruszki/