Jeszcze nie tak dawno kobiety kojarzone były głównie z domem, kuchnią i opieką nad dziećmi. Miały ograniczony dostęp do edukacji i możliwości samorozwoju. Zazwyczaj niedoceniane i spychane na margines społeczny. Uważane za słabszą płeć, podczas wielu wojen, rewolucji i zawirowań dziejowych pokazywały jednak swoją siłę, determinację i wytrwałość.
W nich uwidacznia się potencjał lokalnych społeczności wiejskich, gdzie zostają liderkami. Ich przedsiębiorczość i aktywność są szczególnie ważne dla utrzymania i rozwoju wsi. Panie są nowoczesnymi strażniczkami tradycji. Dzielą się swoją pasją, wiedzą i energią, kreują trendy. Sięgają po różne role, są sołtyskami, działaczkami, prezeskami stowarzyszeń, a jednocześnie wypełniają codzienne obowiązki domowe i zawodowe. Za sprawą doskonałej organizacji pracy, niekiedy kosztem własnego czasu wolnego, podejmują te dodatkowe zadania, by zrobić coś dobrego dla mieszkańców swojej wsi. Działają z pełnym zaangażowaniem, nie boją się wyzwań i nowości, wprowadzają śmiałe zmiany. Niejednokrotnie też decydują się na podjęcie działalności pozarolniczej i stają się beneficjentkami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Na całym świecie podkreśla się wkład kobiet w zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego oraz rozwój rolnictwa i wsi. W komunikacie Banku Światowego można znaleźć informacje, że kobiety stanowią niemal połowę rolników na świecie, a więc odgrywają bardzo dużą rolę w wyżywieniu społeczeństwa. Uprawiają rośliny i hodują zwierzęta, zapewniają żywność, wodę i opał dla swoich rodzin, opiekują się dziećmi, osobami starszymi i chorymi. Chronią również bogatą różnorodność terenów wiejskich i otwartych terenów zielonych, które wszyscy lubią odwiedzać. Praca tych kobiet wpływa zdecydowanie na osiągnięcie dobrobytu na szczeblu lokalnym i narodowym.
W Polsce 40% kobiet to mieszkanki obszarów wiejskich. Właśnie one aktywizują i scalają wieś, mają mnóstwo pomysłów na jej rozwój. To bardzo prężnie rozwijająca się grupa liderek innowacji, które już niebawem będą wyznaczać trendy i pokazywać nowe drogi podejścia do życia. Jak podaje w swoim komunikacie GUS, co piąte gospodarstwo w Polsce jest prowadzone przez kobietę, a co czwarte prowadzone przez kobietę ma ponad 100 ha. Panie zaangażowane w rolnictwo, sadownictwo i ogrodnictwo są motorami innowacji i siłą napędową zmian na polskiej wsi. Coraz chętniej angażują się w prowadzenie biznesu w sektorze rolno-spożywczym, odnoszą wiele sukcesów i wprowadzają nowatorskie rozwiązania. Połączenie ich wiedzy z empatią, pomysłowością i przedsiębiorczością sprawia, że stały się nie tylko inspiracją, ale także motywacją do działania.
Rola pań na wsi i obszarach wiejskich jest nie do przecenienia. Kobiety są cichymi bohaterkami naszych czasów. Obecnie swój wielki rozkwit przeżywają koła gospodyń wiejskich (KGW). Ich członkinie wkładają mnóstwo energii i serca w ożywienie lokalnej społeczności, starając się, by podejmowane przez nie aktywności były odzwierciedleniem aktualnych potrzeb mieszkańców. Dzięki zaangażowaniu pań organizowane są uroczyste obchody m.in. Dnia Matki, Dnia Dziecka, Dnia Babci i Dziadka, spotkania opłatkowe, zabawy andrzejkowe i karnawałowe. Realizują często różnego rodzaju akcje charytatywne oraz pozyskują środki nie tylko na rzecz swojego koła, ale i dla całej wsi. Celem ich przedsięwzięć jest integracja mieszkańców, aktywizacja kobiet i rozwój ich „małej ojczyzny”. Do realizowanych działań chętnie zapraszają reprezentantów młodego pokolenia. Dla członkiń KGW jest naturalne, że w miejscu, gdzie nie ma Domu Kultury, to one spełniają tę rolę. W organizowanych przez nie świetlicach młodzież ma okazję do kreatywnego i aktywnego spędzania czasu oraz realizacji swoich pasji.
W celu promowania i kultywowania tradycyjnych i regionalnych potraw panie z KGW wielokrotnie biorą udział w konkursach kulinarnych, gdzie prezentują własnoręcznie przygotowane specjały, wykonane według starych receptur ich babć i matek. Przygotowane przez nie ciasta i dania sprzedawane są także na festynach, jarmarkach i innych uroczystościach lokalnych. Innym obszarem działań kół jest przywracanie i pielęgnacja lokalnych obrzędów, sztuki ludowej. Członkinie KGW to bardzo często specjalistki z zakresu tworzenia tradycyjnych wyrobów rękodzielniczych, tj. różnego rodzaju koronek, hafów, wycinanek. Swoimi umiejętnościami i doświadczeniem chętnie dzielą się z najmłodszymi na rozmaitych kursach czy warsztatach artystycznych. Współczesne mieszkanki wsi to kobiety kreatywne, nowoczesne i bardzo ambitne. Gospodynie są otwarte na innowacje i chętnie uczestniczą w licznych kursach i szkoleniach. Dzięki KGW zachowują się kultury lokalnych społeczności obszarów wiejskich.
Kobiety mieszkające na wsi to dziś bardzo prężnie rozwijająca się grupa. Niezaprzeczalnie odgrywają ważną rolę w społecznościach wsi. Spełniają się perfekcyjnie w wielu dziedzinach życia – rodzinnym, zawodowym i społecznym. Warto więc zadbać o wzmocnienie pozycji pań, docenić ich wysiłek oraz zapewnić im godne warunki do życia i bezpieczeństwo.
Od ponad stu lat 8 marca kobiety obchodzą swoje święto. Życzę wszystkim kobietom, żeby odkryły swój potencjał. Każda z nas ma w sobie ogromną siłę, a tym, które już ją odkryły i działają, niech pasja i zaangażowanie dodają skrzydeł.
Katarzyna Bukowska, właścicielka gospodarstwa w Dąbrowie Chełmińskiej
KGW w Kruszynie (gm. Sicienko) podczas „Lata na Wsi”, Minikowo 2019
Stoiska KGW podczas imprezy „Barwy Lata – Dary Jesieni” 2022
Mirosława Wajnert, KPODR
Fot. D. Oparzela, M. Zwiewka