Produkcja rolnicza charakteryzuje się szczególnie dużym poziomem ryzyka. Podczas gdy ryzyko finansowe czy rynkowe może dotknąć większości prowadzonych działalności, to gospodarstwa rolne narażone są na dodatkowe zagrożenia wynikające ze specyfiki działalności rolniczej powiązanej z warunkami środowiska naturalnego. Większość rolników doświadcza nieoczekiwanych strat w produkcji, które najczęściej są skutkiem suszy, przymrozków czy epidemii chorób zwierząt.
Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2017 r. poz. 2047) stosowane są z budżetu państwa dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia od wystąpienia następujących zdarzeń losowych:
• dla produkcji roślinnej (tj. upraw – zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych,
• dla produkcji zwierzęcej (tj. bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, uboju z konieczności.
Zgodnie z ww. ustawą dopłaty z budżetu państwa do składek ubezpieczenia będą przysługiwały producentom rolnym w wysokości do 65% składki w przypadku zawarcia przez producenta rolnego umowy ubezpieczenia zawierającej pakiet rodzajów ryzyka i określenia przez zakład ubezpieczeń stawki taryfowej nie przekraczających 9% sumy ubezpieczenia. W przypadku upraw prowadzonych na użytkach rolnych klasy V i VI powyższa stawka taryfowa będzie mogła zostać określona w wyższej wysokości, tj. odpowiednio 12% i 15% sumy ubezpieczenia tych upraw.
W przypadku określenia przez zakłady ubezpieczeń stawek taryfowych ubezpieczenia przekraczających odpowiednio 9%, 12% i 15% sumy ubezpieczenia upraw, z wyłączeniem upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek, od pełnego pakietu ryzyk (10 rodzajów ryzyka), dopłaty do tych stawek będą pomniejszane proporcjonalnie do procentu ich podwyższenia, bez uwzględniania tutaj stawek taryfowych dla ryzyka suszy i ujemnych skutków przezimowania.
Natomiast w przypadku ustalenia składki ubezpieczenia upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek, z zastosowaniem stawki taryfowej przekraczającej odpowiednio 9%, 12% i 15% sumy ubezpieczenia, dopłaty do składek producentów rolnych będą stosowane do tych wysokości sumy ubezpieczenia. Pozostałą część składki w całości będzie musiał zapłacić rolnik.
Do ubezpieczenia zwierząt gospodarskich dopłaty będą przysługiwały producentom rolnym w wysokości do 65% składki, w przypadku określenia przez zakłady ubezpieczeń stawek taryfowych ubezpieczenia od łącznego ubezpieczenia zwierząt nie przekraczających 0,5% sumy ubezpieczenia. Sumy ubezpieczenia, odrębnie dla każdej uprawy i każdego zwierzęcia ustala producent rolny z zakładem ubezpieczeń w umowie ubezpieczenia, z tym że nie mogą przekroczyć maksymalnych sum ubezpieczenia określonych dla każdego roku w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Maksymalne sumy ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt na 2018 rok wynoszą:
|
Produkcja roślinna |
Produkcja zwierzęca |
||
|
roślina |
Kwota w zł |
zwierzę |
Kwota w zł |
|
Zboża |
10 650 |
Bydło |
14 000 |
|
Kukurydza |
8 450 |
Konie |
10 200 |
|
Rzepak i rzepik |
9 900 |
Owce |
700 |
|
Chmiel |
56 050 |
Kozy |
700 |
|
Tytoń |
31 350 |
Świnie |
1 740 |
|
Warzywa gruntowe |
129 600 |
Kury, perlice, przepiórki |
53 |
|
Drzewa i krzewy owocowe |
131 500 |
Kaczki |
65 |
|
truskawki |
84 500 |
Gęsi |
250 |
|
Ziemniaki |
25 000 |
Indyki |
133 |
|
Buraki cukrowe |
9 900 |
strusie |
1 330 |
|
Rośliny strączkowe |
14 400 |
|
|
Źródło: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 listopada 2017r.
Z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich wynika obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych przez rolnika, który uzyskał płatności bezpośrednie do gruntów rolnych, tj. upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych, od zasiewu lub wysadzenia do ich zbioru, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez powódź, grad, suszę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne. Rolnik, który nie spełni obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, tj. ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw, obowiązany jest do wniesienia opłaty za niespełnienie tego obowiązku. Wysokość opłaty obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi równowartość w złotych 2 euro od 1 ha, ustaloną przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski według tabeli kursów nr 1 w roku kontroli. Opłata za niespełnienie tego obowiązku jest wnoszona na rzecz gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę rolnika. Powyższe sankcje nie mogą jednak być stosowane wobec rolników w przypadku gdy rolnik nie zawrze umowy ubezpieczenia obowiązkowego z powodu pisemnej odmowy przez co najmniej dwa zakłady ubezpieczeń, które zawarły z ministrem właściwym do spraw rolnictwa umowy w sprawie dopłat.
Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawarł z pięcioma zakładami ubezpieczeń umowy w sprawie stosowania w 2018 r. dopłat ze środków budżetu państwa do składek ubezpieczenia upraw rolnych lub zwierząt gospodarskich, tj.:
• Powszechnym Zakładem Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w Warszawie,
• Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” z siedzibą w Warszawie,
• Concordia Polska Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych z siedzibą w Poznaniu,
• Pocztowym Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych z siedzibą w Warszawie,
• InterRisk Towarzystwem Ubezpieczeń S.A. Vienna Insurance Group z siedzibą w Warszawie.
Ubezpieczenia upraw, jak i zwierząt gospodarskich dają możliwość odszkodowań będących rekompensatą poniesionych strat ilościowych i jakościowych wskutek zniszczenia ubezpieczonego plonu lub roślin, a także chorób zwierząt. W przypadku strat w produkcji zwierzęcej, jak i roślinnej odszkodowania z ubezpieczeń pozwalają nam zachować płynność finansową gospodarstwa.
Źródło: Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2017 r. poz. 2047).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 listopada 2017 r. w sprawie wysokości dopłat do składek z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w 2018 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2214)
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 listopada 2017 r. w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2018 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2221)
Anna Kaźmierska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Fot. M.Bujak-Piechowicz